روزهاي اول تعطيلات، همه نوجوانان نياز به استراحت دارند و مي‌خواهند بدون دغدغه خاطر، حسابي بخوابند و تنبلي کنند، اما تجربه سال‌هاي دراز نشان مي‌دهد که سرانجام روزي از روزهاي تابستان، به خود خواهند گفت: «خسته شدم از خوابيدن. حوصله‌ام سر رفته است». به نوشته سايت کتابک ، براي گذراندن اوقات فراغت فرزندان شما پيشنهاد‌هايي وجود دارد. شايد با اجراي آن‌ها تعطيلات دراز تابستان بيشتر زير دندان شان مزه کند. پيش از همه، از آن‌ها بخواهيد حتما ساعت يا ساعت‌هايي را به کارهاي خانه و کمک به اعضاي خانواده اختصاص دهند. از آن‌ها بخواهيد علاقه و توانايي‌هاي خود را فهرست کنند و بنابر اولويت، براي پرورش و تقويت آن‌ها با هم برنامه‌ريزي كنيد. اجازه دهيد فرزندان تان، اوقات فراغت خود را تا جايي که امکان دارد، با کارها و سرگرمي‌هاي گروهي بگذرانند. ورزش را در برنامه‌ريزي‌ها فراموش نکنيد. به جز ورزش‌هايي که مي‌توان در خانه و فضاي بسته انجام داد، مکان‌هاي سرسبز و زيبا با امکانات فراوان از جمله بوستان‌ها وجود دارند که آن‌ها مي‌توانند با دوستان شان آنجا ورزش کنند. در تهران بوستان بهشت مادران هم ويژه دختران و بانوان است که مي‌توانند آنجا راه بروند، بدوند، دوچرخه سواري کنند، ورزش‌هاي گروهي انجام دهند و از فضاي سرسبز و زيباي آن لذت ببرند. اگر فرزندان شما تا به حال عضو نزديک‌ترين کتابخانه محل زندگي خود نشده اند، حالا وقتش است. به آن‌ها پيشنهاد کنيد عضو کتابخانه بشوند و از کتا ب‌ها و نشريه‌هاي آن استفاده کنند. به اين ترتيب، هزينه خريد کتاب و نشريه خانواده کمتر خواهد شد. ماهي يک بار همراه فرزندان تان به کتابفروشي‌هاي معتبر شهر سر بزنيد و از انتشار کتاب‌هاي تازه باخبر شويد. ماهانه، مبلغي ويژه خريد کتاب به آن‌ها بدهيد. نشست‌هاي کتابخواني با اعضاي خانواده ترتيب دهيد. کتابخواني را در ساعت معين، وقتي خستگي کار، کم و بيش از تن همه در رفت، انجام دهيد. کتاب را طوري انتخاب کنيد که باسليقه همه اعضاي خانواده به ويژه فرزندان تان، به طور نسبي سازگار باشد. حوصله به خرج بدهيد. خيلي از کتاب‌ها به يک بارخواندن مي‌ارزند. اگر در روستا زندگي مي‌کنيد، با دوستان تان در جايي سرسبز و خنک جمع شويد و باهم کتاب بخوانيد. البته تهيه کتاب در روستا سخت است، اما مي‌توان فهرستي با مشارکت خود آن‌ها از کتاب‌هاي مناسب سن شان تهيه کنيد و آن را به کسي که بيشتر به شهر رفت و آمد دارد، بدهيد تا بخرد. اگر خودتان يا نزديکان تان هم به شهر رفت و آمد منظم داريد، مي‌توانيد اين كار را به عهده بگيريد. چه در شهر زندگي کنيد، چه در روستا، به فرزندانتان پيشنهاد کنيد از کتاب‌هاي در دسترس و کتاب‌هايي که به روش‌هاي پيش گفته تهيه شده اند، کتابخانه کوچکي درست کنند و از ابتکار و سليقه، امکانات جمعي و وسايل در دسترس، براي اين کار بهره بگيرند. از فرزندانتان بخواهيد براي تامين هزينه کتاب‌ها، پول‌هاي شان را روي هم بگذارند يا کارهاي ساده‌اي براي ديگران انجام دهند. مثل کمک به رفع اشکالات درسي دانش آموزان کوچک‌تر محل، به عهده گرفتن خريد روزانه يا هفتگي همسايه‌ها. در صورت زندگي در مجتمع‌هاي مسکوني، همکاري در نظافت و آبياري باغچه‌هاي آن، و اگر در روستا يا پيرامون شهر هستيد، کمک به افراد سالمند، کار کشاورزي و کار در کارگاه‌هاي کوچک در برابر دريافت دستمزد و صرفه جويي در هزينه‌هاي شخصي و کنار گذاشتن بخشي از پول توجيبي‌شان. پيشنهاد کنيد از ذوق و هنر و سليقه خود هم کمک بگيرند. با همکاري جمع دوستان‌شان کارهاي دستي درست کنند و با قيمت كم بفروشند. اگر ديگران بدانند که آن‌ها درآمد اين کارها را براي خريد کتاب و راه اندازي کتابخانه هزينه مي‌کنند، حتما همکاري و همراهي خواهند کرد. سعي کنيد خود شما در اين همکاري و همراهي پيشقدم شويد. براي انتخاب و خريد کتاب براي فرزندان تان يا گروه کتابخواني آن‌ها موضوع‌هاي مختلف و گوناگون را در نظر داشته باشيد( البته با مشارکت و نظر خواهي از خود آن‌ها) از جمله ادبيات کلاسيک، همچون شاهنامه فردوسي و بازنويسي‌هاي آن، باز نويسي‌هاي مثنوي مولوي، قصه‌هاي قرآن، شعرهاي نو و کهن، زندگينامه، تاريخ ايران و جهان، شرح تمدن‌ها و فرهنگ‌هاي گوناگون، رمان‌هاي ايراني و خارجي، افسانه‌ها، کتاب‌هاي علمي کتاب‌هاي مربوط به محيط زيست و آداب شهروندي، صلح و مشارکت. لازم است تا شکل گيري گروه کتابخواني فرزندان تان و دوستان آن‌ها، مدتي در کنارشان باشيد و به آن‌ها کمک کنيد. نظم دادن به کتابخواني جمعي بسيار اهميت دارد. پيشنهاد کنيد کتابي را با يکي از موضوع‌هاي بالا برگزينند و باهم بخوانند و براي خواندن تمام يا بخشي از آن وقتي را معين کنند. همه اعضاي گروه کتابخواني، موظفند در روز تعيين شده، در نشست جمعي حضور يابند. درباره کتاب، شخصيت‌ها، تصويرها، زبان و آموزه‌هاي آن بحث کنند و کتاب را به نقد جمعي بگذارند. به آن‌ها بياموزيد به نظرهاي هم احترام بگذارند. به گروه کتابخواني فرزندان تان پيشنهاد کنيد درباره کتابي که خوانده اند، فعاليت‌هاي عملي براي ارائه در جمع هم داشته باشـــند، همچون نمايش عروسکي، سايه، خيمه شب بازي و...، تهيه ي طومار و پرده از بخـــش‌هاي برجسته و هيجان انگـــيز آن( براي ادبيات کلاسيک مثـــل شاهنامه). از بـــزرگ ترهاي مجتمع مسکوني، اعضاي فاميل، همسايگان و دوستان تان دعوت کنيد در مراسم اجراي اين فعاليت‌ها حضور داشته باشند. در زمينه تامين مکان و ابزار لازم براي اين فعاليت‌ها از امکاناتي که در کتابخانه محل زندگي، محل کار، آموزشگاه، مسجد و... محله تان وجود دارند، پس از توجيه مسئولان در مورد ضرورت انجام چنين فعاليت‌هايي براي اين که نوجوانان اوقات فراغت سالم و سودمندي داشته باشند، بهره بگيريد. از فرزندان تان بخواهيد با استفاده از خوانده‌هاي خود، براي کمک به شما در سرگرم کردن کوچک ترها، برنامه‌هاي قصه گويي بگذارند. به آن‌ها پيشنهاد کنيد براي کتاب‌هايي که مي‌خوانند و تصوير ندارند، تصوير گري کنند. مي‌توانيد از ده‌ها فعاليت ديگر براي تامين اوقات فراغت بهتر فرزندانتان الگو بگيريد و با تغيير آن‌ها با توجه به امکانات و موقعيت خانواده و محل زندگي، برنامه‌هاي جديدي ترتيب دهيد. در هر حال، جلب مشارکت و توجه به سليقه و علاقه‌هاي فرزندان تان را در نظر داشته باشيد.به فرزندان تان پيشنهاد کنيد با دوستان علاقه مند خود، نشست‌هاي مشاعره (شعرخواني رقابتي) بگذارند. براي برندگان، جايزه کوچکي در نظر بگيريد. به آن‌ها پيشنهاد کنيد ساعت‌هايي را که در فضاي باز با دوستان شان بيکار نشسته اند، يا از بازي و فعاليت‌هاي ديگر خسته شده اند، براي هم چيستان بگويند و به برندگان جايزه بدهند. آن‌ها مي‌توانند با دوستاني که به مسائل محيط زيست علاقه‌مندند، گروه‌هاي دوستدار محيط زيست تشکيل دهند و به فعاليت‌هايي همچون مراقبت از فضاهاي سبز محله و خيابان، کمک به افزايش دانش زيست‌محيطي ديگران بپردازند. با هم، روز يا روزهايي را به ديدار با سالمندان خانواده، به ويژه پدر بزرگ و مادر بزرگ اختصاص دهيد. سعي کنيد در روزهاي معين به ديدار آن‌ها برويد. از آن‌ها بخواهيد خاطره‌هاي شان را براي فرزندان تان بازگو کنند، افسانه و قصه بگويند. به نوجوانان تان پيشنهاد کنيد صداي آن‌ها را ضبط کنند و از آنان عکس بگيرند. اين کارها، به جز آموزش دلجويي و احترام به سالمندان، يک نوع تاريخ نگاري هم هست و در آينده براي شما و خانواده ارزشمند‌تر خواهد شد. به اين ترتيب،نوجوانان تاريخچه‌اي از خانواده خود تهيه مي‌کنند. به آن‌ها پيشنهاد کنيد کار بالا را به شکل گروهي در محله‌هاي قديمي هم انجام دهند. براي تاريخچه‌نگاري محله، بايد بزرگان و معتمدان محل، مسجد‌هاي قديمي و امامزاده‌ها و مغازه‌هاي قديمي را شناسايي کنند، با افراد مصاحبه کنند و خاطرات شان را بنويسند، از مکان‌هاي قديمي عکس بردارند و از مجموع آن‌ها به سليقه گروه، آلبوم يا کتابچه‌اي درست کنند. به آن‌ها ارزش اين فعاليت و فعاليت بالا را گوشزد کنيد. اگر در روستا زندگي مي‌کنيد، به ويژه در روستايي خوش آب و هوا و نزديک شــهر، حــتما در تابستان، مــسافراني به آنجــا خواهند آمد. فرزندان شما مي‌توانند با کار گروهي، نقشه‌اي از روستا بکشند. جاهاي ديدني طبيعي و قديمي را معرفي کنند. از محصولات طبيعي و صنايع دستي روستا عکس بگيرند و به نقشه پيوست کنند. اجازه دهيد اين نقشه‌هارا با بهاي عادلانه به مسافران بفروشند، يا اگر دل شان خواست، به رايگان در اختيار آن‌ها بگذارند. اگر فرزندان شما يا نوجوانان شهر و روستا و محله‌تان موسيقي مي‌دانند و ساز مي‌نوازند، به آن‌ها پيشنهاد کنيد در فاصله‌هاي زماني معين، در جايي که پس از مذاکره با مسئولان در نظر گرفته شده است، با دوستان خود برنامه‌هاي موسيقي اجرا کنند. خود شما و ديگران مي‌توانيد به تماشاي برنامه‌هاي آن‌ها برويد؛ چه با خريد بليت و چه رايگان. چنين برنامه‌هايي، افزون بر بالا بردن اعتماد بنفس در نوجوانان، به جلب علاقه بيشتر آن‌ها به موسيقي کمک مي‌کند. به نوجوانان تان اجازه دهيد با نظارت شما، با استفاده از مهارت‌ها و دانسته‌هاي خود، در تابستان کار کنند و در برابر کارشان مزد بگيرند. البته نظارت شما سبب خواهد شد محيط و نوع کارشان سالم و سازنده باشد. از جمله کارهايي که آن‌ها مي‌توانند انجام دهند، تعمير وسايل خانه، دوخت و دوز شال و مانتوهاي ساده به ويژه آن‌ها که به پانچو معروف اند، درست کـــردن زيورهاي ساده، جعبه‌هاي هديه، آموزش کامپيوتر، تدريس به دانش آموزان مقاطع آموزشي پايين تر، کمـــک در کارهاي کشاورزي و باغباني، جمع کردن بچه‌هاي همسايه و بازي کـــردن و سرگرم کردن آن‌ها در ساعـــت‌هاي معيني از روز يا هفته و ده‌ها کار ديگر است که نوجوانان هوشمند و آگاه شما حتما از پس آن‌ها بر خواهند آمد. عاطفه سلياني
نظرات